ریشه قیام امام حسین (ع)

ریشه قیام امام حسین (ع)

آيا انحراف از سنت ابوبكر و عمر ـ در زمان عثمان ـ باعث قيام امام حسين عليه السلام شد؟
اگر در صدد ريشه يابي زمينة تاريخي قيام امام حسين عليه السلام باشيم و بخواهيم علل آن را بيان كنيم، ساده لوحانه است كه به دنبال ريشه آن در زمان عثمان باشيم؛ بلكه بايد ريشه آن را در سقيفه جست و جو كنيم و اين سخن ابن عباس را با جان و دل باور كنيم كه گفت: «قتل الحسين يوم الاثنين؛ امام حسين عليه السلام در روز دوشنبه كشته شد»؛ دوشنبه اي كه پيامبر صلي الله عليه و آله وفات يافت و سقيفه تشكيل شد؛ زيرا كه آن زمان، انحراف از سنت رسول خدا صلي الله عليه و آله و دستورات آن حضرت صلي الله عليه و آله، همچون تمسك به قرآن و عترت (ثقلين) و سفارش به ولايت حضرت علي عليه السلام هويدا گشت.
اگر براي شخص معاويه و نيز خاندان بني اميه، نقش محوري در پديد آمدن حادثه عاشورا قائل باشيم، بايد بدانيم كه نقطه آغازين قدرت گرفتن اينان، نه در زمان عثمان، بلكه در زمان ابوبكر بود؛ زيرا پس از آن كه چند روز بعد از رحلت پيامبر صلي الله عليه و آله، ابوسفيان از نجران بازگشت و جريانات سياسي خلافت را مشاهده كرد، در صدد فتنه انگيزي عليه حكومت ابوبكر برآمد و در اين راه، قصد استفاده ابزاري از حضرت عليه عليه السلام را داشت و آن حضرت عليه السلام دست رد بر سينه او زد؛ اما همين فعاليت كافي بود تا حكومت، پي به خطر ابوسفيان برده، براي همراهي او تدابيري بينديشد. اولين تدبير، بخشيدن سهم عظيمي از صدقات نجران به او بود و در دومين گام، فرزند او يزيد را فرماندة سپاه بزرگ شام كردند؛ در حالي كه اصحاب بزرگي همچون عمار، مقداد، سلمان، طلحه، زبير، سعدبن ابي وقاص و …را در مدينه بيكار نگه داشته بودند. پس از درگذشت يزيد، از سوي عمر، برادرش معاويه به فرماندهي سپاه شام منصوب شد و در حالي كه عمر انواع سخت گيري هاي را نسبت به فرماندارانش اعمال مي كرد، از خطاهاي بزرگ او در مي گذشت و همين معاويه در زمان عمر موافق شد كه در شام براي خود حكومتي شاهانه برپا كند و با توجيهاتي واهي، از خشم خليفه در امان بماند.
بله، نمي توان انكار كرد كه در زمان عثمان كه بني اميه بر همة اركان حكومت مسلط شده بودند، معاويه نيز به صورت حاكمي مطلق درآمده بوده. با پيش آمدن ماجراي شورش مردم عليه عثمان، وي به اين نتيجه رسيد كه در صورت كشته شدن عثمان، مي تواند بهترين بهره برداري ها را از قتل او بكند؛ از اين رو، در ارسال سپاه درخواستي از سوي عثمان، سهل انگاري كرد تا آن هنگام كه عثمان كشته شد. پس از قتل عثمان، معاويه به عنوان خون خواهي عثمان در مقابل حضرت علي عليه السلام قرار گرفت و با او به جنگ پرداخت و پس از شهادت حضرت علي عليه السلام، و پيروزي معاويه در مقابل امام حسن عليه السلام، او به صورت حاكم تمامي مسلمانان در آمد و حكومت خود را چنان تثبيت شده ديد كه بر خلاف سنت پيامبر صلي الله عليه و آله و همة خلفاي پيشين به فكر جانشين كردن فرزند فاسق، فاجر و بي تجربه خود (يزيد) بر آمد كه او عامل قيام امام حسين عليه السلام گشت.   
نبايد از نظر دور داشت كه اگر معاويه قبل از عثمان در شام ريشه نداونيده بود و نمي توانست مشروعيت حكومت خود را از عمر كسب كند، به هيچ وجه نمي توانست در مقابل حضرت علي عليه السلام قد علم كند؛ چنان چه ديگر افراد خاندان بني اميه كه از سوي عثمان به فرمانداري استان هاي مختلف گماشته شده بودند، نتوانستند در هنگام عزل به وسيلة حضرت علي عليه السلام، در مقابل وي مقاومت كنند.