فروشنده کیست؟ (نگاهی به فیلم "فروشنده" ساخته اصغر فرهادی)

فروشنده کیست؟                                                               نوشته: رضا عباسی اقدم

         نگاهی به فیلم "فروشنده" ساخته اصغر فرهادی، به بهانه نمایش در سینما فرهنگ میانه؛

پیش پرده: اصغر فرهادی با فیلم های "درباره الی" و نیز "جدایی (نادر از سیمین)" به چهره ای شناخته شده در ایران و چهان تبدیل شد. فیلم ها و نگاه فرهادی با کلیت امروزی سینمای ایران کاملاً متفاوت است. سینمای فرهادی، سینمای قابل احترام و تأمل برانگیزی است.

فیلمنامه: داستان فیلم های فرهادی همیشه در عین سادگی، متفاوت و برگ برنده او بوده است. درباره الی، با داستانی بسیار ساده، درونمایه ای عمیق و تأثیرگذار داشت. جدایی داستانی امروزی و معقول با پرداختی حرفه ای و هیجان انگیز و البته با چاشنی ترکش های سیاسی-اندیشمندی. اما فروشنده بر پایه یک اتفاق است. اتفاقی ساده که مثل یا مشابه آن هر روز می تواند برای هر فردی رخ بدهد و زندگی او را نابود سازد. داستان در فیلم های فرهادی لایه لایه است و این بر جذابیت و غنای فیلم می افزاید. فروشنده داستانی اتفاقی شوک آور، برخوردهایی دلهره آمیز و پایانی متفاوت دارد.

کارگردانی: فرهادی اینک یک کارگردان حرفه ای و بین المللی است. او بخوبی و با درایت می تواند از یک خط داستانی ساده یا ایده اولیه، فیلمی سرگرم کننده و آموزنده و مهم بسازد. فرهادی به سینمای ایران وزن و اعتباری بیشتر می بخشد.

بازیگران: یکی از تفاوت های عمده فیلم های ایرانی و هالیوودی همواره این بوده است که در فیلم های هالیوودی حتی ساده ترین و ب یتأثیرترین نقش ها هم بسیار حرفه ای و عالی بازی می شود ولی در فیلم های ایرانی بجز چند نقش اصلی، بقیه بسیار مبتدی و ناشیانه هستند، اما در فروشنده کوچکترین و لحظه ای ترین نقش ها هم با بازی خوب و منطقی به فیلم کمک نموده اند. انتخاب بازیگران اصلی نیز جای هیچ ایرادی باقی نگذاشته است. مثلث فرهادی-حسینی-علیدوستی خوب جواب داده است.

پایان بندی: پایان خوش (Happy Ending) معضل بزرگ سینمای ایران است که بواسطه توجه افراطی به تماشاگر عام، فیلم های ایرانی را لوث و لوس کرده است. اما فرهادی هم در "درباره الی" و هم در "جدایی" و هم در "فروشنده" علیرغم نشان دادن غیرمستقیم پایان داستان، بازهم یک جمع بندی زورکی به تماشاگر نمی دهد. او تماشاگر را مدتها بعد از فیلم هم درگیر و همراه فیلم نگه می دارد. پایان بندی باز فرهادی ستودنی است.

حواشی: حاشیه جزء دائمی سینما و بخصوص سینمای ایران است. برخی برداشت های سیاسی از فیلم های ایرانی موجب سوءتفاهمات و گلایه هایی می شود که نباید افراد خود را درگیر این بازی های غربی ها بکنند. گاه تصویر یا داستان یا نکته ای در یک فیلم هست که غربی ها آن را بهانه ای برای مقاصد مغرضانه خود می کنند. در فیلم جدایی این بهانه ها (آگاهانه یا ناآگاهانه) زیاد بود و شیوه داستان فیلم بهانه خوبی برای برداشت های دشمنانه غربی ها شد اما باید بپذیریم که برداشت یک غربی الزاماً برای ما مهم نیست. فرهادی اکنون فیلمساز مهم و مطرح و معروفی در جهان است که می تواند چهره مطلوب و مثبت ایران را در جهان نشان بدهد. ابزار هنر و قالب سینما و چهره ای مثل فرهادی برای وجهه جهانی ایران غنیمت است. امید که فرهادی قدر خودش را بداند و نلغزد و ما نیز منفی نباشیم.

تیتراژ: فروشنده فیلمی مهم و دیدنی و باارزش است که ندیدن آن حیف استف هرچند بهتر بود یک 20+ کنار نامش حک می شد. فروشنده فیلمی آموزنده و تکان دهنده و جهانی است./

سخن آخر: ** سپاس از مسئولین اداره ارشاد میانه بابت به روز بودن اکران فیلم ها؛ خدا قوت **