فراموش کردم
رتبه کلی: 1427


درباره من
خداوندا!

به من آرامش ده که بپذیرم آنچه را که نمی توانم تغییر دهم.
دلیری ده تا تغییر دهم آنچه را که می توانم تغییر دهم.
بینش ده تا تفاوت آندو را بدانم.
مرا فهم ده تا متوقع نباشم دنیا و مردم آن مطابق میل من رفتار کنند.
*************************
سئوگیلیم،عشق اولماسا
وارلیق بوتون افسانه دیر!

عشقیــده ن محــروم اولان
انسـانلیغــا بیگــانه دیر!
هادی حنیفه پور (blackberry )    

قارا گیله نغمه سینین تاریخی

درج شده در تاریخ ۸۹/۱۱/۲۷ ساعت 17:14 بازدید کل: 4836 بازدید امروز: 901
 

قارا گیله نغمه سینین تاریخی

 

 قارا گیله ساده معناسیندا ایستر کیشی ایستر ایسه خانیم اولان بیر قارا گؤز انسان دئمک دیر ، آما تبریزده قارا گیله منیم عزیزیم معناسیندا ایشله نیر و مهربانلیق سؤزودور قارا گیله مجازی معنا جانیم ، عشقیم اورییم دئمکدیر.

 قارا گیله؛ تبریز شیوه سی ایله " قره گیله" ملی فولکلوروموزا وارد اولان معاصر نغمه لردن دیر. هر بیر آذربایجانلی بو ماهنی نین بیر نئچه بندینی بیلیر و اوخویور. استاد شهریارین نوستالژیک "حیدربابا" اثری یارانمامیشدان قاباق قاراگیله تبریزده اوخونوردو و ایندی ده اوخونور. تانینمیش خواننده لرده ن بیرینجی دفعه ربابه خانیم مرادوا ئوز احساسلی سسی ایله قاراگیله نی اوخودو اونا گؤره ده اونون ئوزو قاراگیله آدلاندی. 1968-جی ایلده آذربایجانین نابغه بسته کاری، مایسترو نیازی قارا گیله نی سیمفونیزه ائتدی و موسیقی دنیاسیندا ابدی ساخلادی. نیازی اوشاقلیقدا تبریزده اولوب سونرالاردا بیر نئچه دفعه تبریزه مسافرتلر ائیله میشدی. او بیلیردی کی، قاراگیله جنوبون رمزلریندن بیریدیر. مایسترونون سیمفونی سی قارا گیله نی داها دا دیللره سالدی. شوکت خانیم ایسه ارکستر و کر گروهو ایله قاراگیله نی ئوز اوره یه یاتان سسی ایله اوخودو. یقین هر بیر آذربایجانلی شوکتین سسی ایله قارا گیله نی ائشیدیب و چوخ روحلانیبدیر. قاراگیله عاشقانه احساسلاری آچیق شکیلده دیله گتیردیینه گؤره سنتی بیر جامعه ده عمومی یئرلرده اوخونموردو. آمما قاراگیله جنوبی آذربایجانین ملی حکومتیندن سونرا تبریزلی مهاجرلرین واسطه سی ایله شمالی آذربایجانا گئتدی و شوکتین سسی ایله رادیو دالغالاری اوستونده ئوز دوغما شهری تبریزه قاییتدی و باغلی قاپیلارین هامیسینی آچدی . سوئت حکومتی-شوروی- دورونده باکی دا اوخونان قاراگیله، سیاسی باخیشلارا گؤره بیر آز ده ییشیلمیشدی. مثلا " تبریزین یوللاری" یئرینه " شهرین کوچه لری" اوخونوب . آمما تبریز رادیوسونون خواننده سی خانم فاطمه زرگری اصیل متنی دوز اوخویوب. ا سلام جمهوریسی قورولاندان سونرا باشقا نغمه لر کیمی قارا گیله ده قاداغان اولوندو و رادیو تلویزیوندان یاییلمادی آمما بو یاساق قاراگیله نین یاددان چیخماسینا باعث اولمادی. هئچ کس قارا گیله نین جنوبداکی تویلاردا اوخونماسینا مانع اولا بیلمه دی تبریز تویلاریندا قارا گیله ماهنی سی ان سئویلن اوخوماقلاردان دیر. قارا گیله همده فرش توخویان گبه توخویان ایشچیلرین ایستکلی نغمه لریندن دیر و ایش باشیندا اوخونار. قارا گیله ساده معناسیندا ایستر کیش ایستر ایسه خانیم اولان بیر قاراگؤز انسان دئمک دیر. آمما تبریزده قارا گیله "منیم عزیزیم" معناسیندا ایشله نیرو مهربانلیق سؤزودور. قارا گیله مجازی معنادا "جانیم"،"عشقیم"،" اوره ییم" دئمکدیر. قاراگیله نین اصل کامل متنی 19 بنددن عبارت دیر. هربند ایسه ایکی حیصه دیر. اول حصه ده سس لر اوزون ایکینجی حصه ده سس لر قیسادیر. نغمه نین ریتمی تبریز لهجه سی ایله دوز گلیر و اون دوققوز بندین هامیسیندا آزمی چوخ تبریز نشانه سی وار. گولوستان باغی، چیراغ گاز، ورشو خیابانی، قلمدان و باشقا بو کیمی سؤزلر قاراگیله نین محاربه دورونده تبریزده یاراندیغینی گؤستریر.قارا گیله نین کامل متنی ایکینجی دنیا محاربه سیندن سونرا تبریزده "چمن آرا" نشر مرکزی طرفیندن " آذربایجان تصنیف لری" آدی ایله نشر ائدیلیب. سونرادان پرویز پرویزی ئوزونون "باکی و قفقاز تصنیف لری"،"ترکی استانبولی تصنیف لری" دن عبارت اولان 95 صفحه لیک کتابیندا بونو یئنی دن چاپ ائدیب آمما بو کتابلارین هر ایکی سی چوخ آز یاییلیب و ایندی آنجاق بعضی کتابخانالاردا قالیر. 2001-جی ایلده آذربایجانین مشهور ژورنالیستی رافائل حسین اوف، قاراگیله نین کامل متنین پرویز پرویزی نین کتابیندان گؤتوروب. و "ملتین ذره سی" آدلی ئوز کتابیندا چاپ ائدیب. تبریزه مخصوص اولان سؤزلری آذربایجان یازیچیلار بیرلیینین قدرتلی یازیچی سی بالاش آذر اوغلودان سوروشوب و یازیب. رافائلین بو کتابی باکی دا آذر نشر طرفیندن یاییلیب. من ده قارا گیله نی بو کتابدان گؤتوروب عرب الفباسینا کوچورموشم. اگر قارا گیله سئودالیلار اوچون "عاشیق" و "معشوقه" معناسی وئریرسه عوضینده تبریزلی مهاجیرلره یا هر-هانسی سببه گؤره غربت ده یاشایان هر بیر جنوبی آذربایجانلی اوچون تبریزین ئوزو دئمک دیر. تبریزی ئوزلرینه یار بیلن لر قارا گیله سؤزو ایله وطن عشقینده یانیرلار. او بیر سئوگی دیر کی، اونا غربت دردین دئمک اولار. بو سبب دن دئییبلر کی، قارا گیله ملی حکومت دن سونرا باکی دا کی جنوبلو مهاجرلرین "غمنامه" سی دیر. هم آغلادیر همده گولدورور. هر اوخویان و زومزومه ائیله ین ایسته دییی سؤزو اونا آرتیریر. یازیلان اون دوققوز بندین بیر نئچه سی کامل دئییل. تبریزین بعضی محلله لریندن قارا گیله نین بندلرینده اوخونور آمما بو متن ده یوخدور. نمونه اوچون: " گلمیشم قاپیوا حالیوی سوروشام" و " کوچه زدن گئچیرم سایلم ساییل" امیدوارام کی، موسیقی سئونلر و ذوقلو همشهری لریمیز اونو کامل ائیله ییب اوخونمامیش بندلریندن یئنی ماهنی لار یاراتسینلار. ملی هویتیمیزی جانلاندیرماق اوچون قارا گیله نین جوانلاریمیز آراسیندا یئنی دن موزون شکیلده یارانماسی لازیمدیر.

===============================================

 (متن فارسی) قارا گیله

 قارا گیله از معروف ترین ترانه های معاصری می باشد که وارد موسیقی فولکلور آزربایجان شده ، اکثر آزربایجانی ها  حداقل چند بند از این ترانه را حفظ بوده و همواره آنرا زمزمه می کنند. از خوانندگان معروفی که این ترانه را اولین بار اجرا کرده می توان به خانم "ربابه مراداوا" اشاره کرد که با اجرایی فوق العاده  لقب "قارا گیله" را از آن خود کرد.

در سال 1968 آهنگساز نابغه آزربایجان "مایسترو نیازی" موسیقی قارا گیله را برای سمفونی ساخت و این آهنگ را جاودانه نمود.

 نیازی دوران کودکی خود را در تبریز گذرانده بود و بعد ها هم چندین بار به تبریز سفر کرد. نیازی خوب می دانست که قارا گیله از جاودانه های موسیقی آزربایجان جنوبی است.  قارا گیله به خاطر اینکه از احساسات عاشقانه  بی پرده سخن می گفت در محیط های عمومی به ندرت اجرا می شد.

 بعد از سقوط حکومت ملی آزربایجان و ممنوعیت اجرای آهنگ های آزربایجانی ، قارا گیله همراه مهاجرینی که به آزربایجان شمالی رفته بودند در آن سوی آراز طنین انداز شد و با اجرای شوکت علی اکبراوا در رادیو باکو توسط امواج دوباره به سرزمین مادری بازگشت.

ممنوعیت این نغمه سحرانگیز عاشقانه و بقیه آهنگ های آزربایجانی بعد از انقلا ب اسلامی هم ادامه داشت و از پخش آن در رادیو و تلویزیون  ممانعت می شد ولی این ممنوعیت ها هرگز باعث فراموشی قارا گیله نشد بطوری هنوز هم این ترانه در عروسی های آزربایجان از محبوب ترینهاست.قارا گیله را  قالیبافان بر سر دار قالی با خود زمزمه کرده و نوای آهنگینش را بر تار و پود قالی می بافند.

 قارا گیله مجازی از "جانم" ، "عشقم" ، "قلبم" است که متن کامل آن دارای 19 بند بوده و هر بند دارای دو قسمت مجزاست. قسمت اول هر بند دارای صداهای  کشیده و قسمت دوم قالباً همراه با صداهای کوتاه می باشد.

متن کامل قارا گیله بعد از جنگ جهانی دوم از طرف انتشارات "چمن آرا"ی تبریز و در قالب کتاب "تصنیف های آزربایجان" منتشر شد. بعد ها پرویز پرویزی در کتابهای "تصنیف های قفقاز و باکو" و "تصنیف های ترکی استانبولی" خود متن کامل این ترانه را به چاپ رساند، ولی هر دو کتاب به علت تیراژ محدود کمیاب بوده و در معدود کتابخانه ای پیدا می شوند. در سال 2001 ژورنالیست مشهور آزربایجانی "رافائل حسین اف" متن کامل قارا گیله را به نقل از کتاب "پرویز پرویزی" در کتاب "میلتین ذره سی" خود انتشار داد.

اگرچه قارا گیله برای عاشقان روایتگر  عشق و عاشقی می باشد ولی برای هر مهاجر آزربایجانی درغربت تداعی بخش تبریز و آزربایجان است. مهاجرینی که تبریز را یار و عشق خود می دانند با شعر قارا گیله  از دوری وطن خود گر گرفته و آتش می گیرند. قارا گیله شنونده را هم می خنداند و هم به گریه وا می دارد و بی دلیل نیست که آن را در آزربایجان شمالی غمنامه مهاجرین می نامند.

 

*در بعضی نوشته‌ها دیده می شود که معنی "قاراگیله" را دقیق بیان نکرده و یا آنرا مبهم تلقی کرده اند. چنانچه گفته شده "قاراگیله" در لهجه تبریز معنی "منیم عزیزیم=عزیزمن" را می دهد. باید بگویم که معنی اصلی این کلمه "نور چشم" و البته عزیزتر و گرامی تر از نور چشم است. چون اصطلاح "اوْ منیم گؤزۆمۆن گیله‌سی دیر" در لهجه چاراوْیماق به معنی او "نور چشم" من است و حالا وقتی کلمه "قارا" به آن اضافه می شود. که عبارت "قاراگیله" درست عدسی و بخش اصلی چشم می باشد (به چشم انسان نگاه کنید). عزیزتر از "نور چشم" بودن را می شود فهمید. حتی در بعضی نقلها عبارت "قاراگیله‌م" استفاده شده و می شود که این خود دلیل بر منظور و معنی مورد اشاره ماست.

==============================================

 

 

قارا گیله

گلمیشه‌م اوتاقینا اویادام سنی

قاراگیله ، اویادام سنی

نه گؤزه‌ل خلق ائله‌ییب یارادان سنی

قاراگیله ، یارادان سنی

گؤتۆروب من قاچارام آرادان سنی

قاراگیله ، آرادان سنی

 قیزیل گۆل اسدی

صبریمی کسدی

سیل گؤزۆن یاشێن قاراگیله

آغلاما بس دی

 تبریزین کوچه لری دوْلان با دوْلان

قاراگیله ، دوْلان با دوْلان

اگر منی سئومه‌ییرسن گئت آیری دوْلان

قاراگیله ، گئت آیری دوْلان

نه منه قئز قحط‌دیر نه سنه اوْغلان

قاراگیله ، نه سنه اوْغلان

 آغاج اوْلایدێم

یوْلدا دۇرایدێم

سن گله‌ن یولا قاراگیله

کؤلگه سالایدێم

 ائویمیزین قاباقێ سۇ گله‌ن آرخ دێ

قاراگیله ، سۇ گله‌ن آرخ دێ

دوروم چیخیم ایوانا یار گله‌ن واخت دی

قاراگیله ، یار گله‌ن واخت دێ

یارێم گلیب چێخمایێر اوقاتیم تلخ دی

قاراگیله ، اوقاتیم تلخ دی

 

دربند آرالێ

کونلوم یارالێ

بیر یار سئومیشم قاراگیله

ائل لر مارالێ

 

 

منابع:

http://www.sazsoz.com/article-print-22.html

http://sensizgejalar.blogfa.com/post-44.aspx

تاریخ آخرین ویرایش مطلب: تاریخ آخرین ویرایش: ۹۰/۰۴/۱۸ - ۰۲:۵۴
اشتراک گذاری: تلگرام فیسبوک تویتر
برچسب ها:

1
2
3
4
1 2 3 4


لوگین شوید تا بتوانید نظر درج کنید. اگر ثبت نام نکرده اید. ثبت نام کنید تا بتوانید لوگین شوید و علاوه بر آن شما نیز بتوانید مطالب خودتان را در سایت قرار دهید.
فراموش کردم
تبلیغات
کاربران آنلاین (0)