رمضان، کلمهای است عربی از ماده « رَمض» به معنای سوزاندن.(1) رمضان به شدت گرما و تابش آفتاب بر رمل (شن) هم معنا شده است.(2) امّا در اصطلاح مسلمین « رمضان» ، نام ماه نهم از ماههای هجری قمری میباشد. این ماه را هر ساله، مسلمانان به دستور خداوند روزه می گیرند، و رسول گرامی اسلام فرموده اند: « ماه رمضان را رمضان نامید، برای این که در این ماه گناهان انسان سوزانده میشود.»(3) در کلامی دیگر میفرمایند: « رمضان اسمی از اسمای خداوند است.»(4) امام صادق ـ علیه السلام ـ میفرمایند: « رمضان ماه خوبی است این ماه در زمان رسول الله ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ ماه پر برکت نامیده شد.»(5) در فرهنگ اسلام رمضان جایگاه خاصی دارد، معصومین ـ علیهم السلام ـ و بزرگان دین و تمام مسلمانان اهمیت خاصی برای آن قایل هستند. این ماه ماه رحمت، برکت، مغفرت و ماه میهمانی خداوند است.(6)
رمضان ماه نزول قرآن بر رسول سعادت و گل سرسبد انسانیت، حضرت محمد ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ میباشد.(7) رمضان ماه بهار قرآن و کلام دلنواز الهی است. چنانچه امام باقر ـ علیه السلام ـ میفرمایند: « برای هر چیزی بهاری است و بهار قرآن ماه رمضان است.»(8)
رمضان، ماه پذیرش توبهها و ماه بخشش گناهان است. هر ساله با فرا رسیدن این ماه، خورشید فروزان امید و آرزو بر دل تاریک و شب گونة گناهکاران میتابد و به آنان نوید عفو میدهد و آنها را به میهمانی و آشتی با خدا فرا میخواند. پیامبر گرامی اسلام ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ میفرمایند: « ماه رمضان، مثل ماههای دیگرنیست، بلکه ماهی است که وقتی میآید، برکت و رحمت را به همراه دارد و آنگاه که میرود، آمرزش گناهان را بدنبال دارد.(9)
پاورقی:
1. تفسیر نور، ج 1، ص 370.
2. مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج 55، ص 341.
3. میزان الحکمه، ج 4، ص 176.
4. حر عاملی، وسایل الشیعه، ج 7، ص 232
. 5. همان، ص 259.
6. امالی صدوق، ص 93، خطبة شعبانیه.
7. بقره: 185.
8. وسایل الشیعه، ج7، ص 218.
9. امالی صدوق، ص 55.