رنگ ها

رنگ ها: برانگیزاننده احساسات و عواطف

نگاهی به روانشناسی رنگ ها

ما دانسته یا نادانسته، به رنگ های موجود در طبیعت و یا رنگ های ساخته دست بشر در محیط اطرافمان، واکنش نشان می دهیم. از لحاظ احساسی و روانی، انسان ها در برابر اثرات رنگ ها، واکنش های متفاوتی از خود بروز می دهند، که بخشی از این واکنش ها مربوط به خاطرات انسان است.

مبحث روانشناسی رنگ ها، یکی از مباحث مهم در رنگ شناسی و هنر است. در مطلب پیش روی نگارنده به تفکیک، تاثیرات روانی رنگ ها را از منابع مختلف گردآوری و ارائه کرده است.

آبی: رنگی آرام و درونگرا است که بیننده را به سمت خود می کشاند و به او آرامش می بخشد. آبی چشم را به خود متوجه می سازد و موجب تقویت آن می گردد. انسان هایی که رنگ آبی را انتخاب می کنند بطور کلی آرامش دوست، صمیمی و معنوی هستند و دوست دارند عمیقا فکر کنند. در رنگ آبی خالص نه نشانی از زرد است نه اثری از قرمز.

 آبی رنگی شکیبا است که معنوی و روحانی به نظر می رسد. آبی همیشه سرد و متوجه درون است. رنگ آبی در معماری ایرانی-اسلامی نشانه ای از ایمان است.(مثل رنگ آبی که در کاشیکاری ها و گنبدهای مساجد مشاهده می کنیم.) رنگ آبی نماد آب و آسمان و نشانه فناناپذیری است. از مشخصات کلی آبی ابراز صمیمیت، وفاداری، تفکر، سکوت و اتحاد می باشد. آبی را همچنین می توان رنگ نظم و ترتیب دانست. اشیاء و فضا های آبی رنگ، مشخص و منظم به نظر می رسند. رنگ آبی از نظر مزه شیرین است و در تبلیغات در بسته بندی شکر و نظایر آن از بسته هایی به رنگ آبی استفاده می شود.

آبی رنگ حرکت دورانی است و به همین دلیل از میان اشکال هندسی با دایره توافق دارد. موسیقی رنگ آبی با نوای نی و فلوت هماهنگ است. رنگ آبی ضربان قلب و تنفس را آرام می سازد و حالت استراحت عمومی پس از مشاهده این رنگ به بیننده دست می دهد و در او  احساس رضایت ایجاد می کند.

 در رنگ آمیزی بناها، اتاق های کوچک و باریک را به رنگ آبی در می آورند تا بزرگتر و بازتر جلوه کند. اتاق ها در مناطق گرمسیری در رنگ آبی چند درجه خنک تر احساس می شود. به دلیل تاثیر رنگ آبی در آرامش انسان و القای پاکیزگی، مکان های خوابیدن و فضاهای بهداشتی، بهتر است به رنگ آبی باشد. آبی وقتی تیره می شود، تنزل و سقوط می کند و معنی بیم، اندوه، مرگ و نیستی می دهد، و وقتی خیلی کمرنگ می شود حالت افسردگی به خود می گیرد. آبی، رنگ زمستان و سرمای آن است.

سبز:  سبز، رنگ طبیعت است. رنگ سبز توان آرامش بخشی فراوانی دارد. سبز رنگی است معتدل و یک رنگ آبی ملایم و یک رنگ زرد، در خود دارد. افرادی که خواهان هیجان هستند و اشخاصی که طالب آرامشند، هر دو دسته رنگ سبز را می پسندند.

 سبز آمیزه ای است از دانش(زرد) و ایمان(آبی). سبز از جمله رنگ های اسلامی می باشد که در پرچم بسیاری از کشورهای اسلامی به کار رفته است. سبز نشانه آبادانی، قدرت اراده، اعتماد به نفس، امیدواری، آرامش، امید رویش، ترقی و جوانی است. سبز همچنین نشاندهنده طرز تفکر بهتر و صبر و شکیبایی و پایداری در برابر ناملایمات زندگی و پیش آمدهای ناگهانی است. وقتی سبز متمایل به زرد می شود(سبز زرد)، احساس آمدن بهار و نیروی جوانی را القا می کند. در صورتی که رنگ سبز به آبی متمایل شود بر جنبه و احساس روحانیت آن افزوده می شود.

 سبز از نظر مزه، طعم سبزیجات را می دهد(ملس). سبز روشن کمی ترش و سبز تیره، شور به نظر می رسد. رنگ سبز قابلیت میکروب پذیری اش کم است. موسیقی سبز ویولن است و چون سبز از دو رنگ اصلی تشکیل شده است، موسیقی آن نیز باید هر دو نت هیجانی و آرام را بنوازد. فرم سبز بین دایره و مثلث است. از آنجایی که رنگ سبز القا کننده آرامش است برای برخی از محل های کار و لوازم آن انتخاب می شود.(مثلا اتاق جراحی و روپوش جراحان به رنگ سبز است.) در فضاهایی که نیاز به استراحت و تمرکز است رنگ سبز کاربرد دارد. مانند اتاق خواب، تالارهای سخنرانی و...  به رنگ سبزی که دو واحد زرد و یک واحد آبی داشته باشد، سبز زرد می گویند که بهترین رنگ برای اتاق مطالعه و کتابخانه است.

زرد: رنگ زرد نماد خورشید است و روشن ترین گل ها را به یاد می آورد. زرد بیان کننده حقیقت و نور است. زندگی در فضایی آراسته با رنگ زرد، انسان را بسیار فعال و پرحرارت می کند. در رنگ درمانی، بیماران درونگرا، گوشه گیر و بی حال را با تاثیر مداوم رنگ زرد، فعال می کنند. افرادی که به رنگ زرد علاقه دارند، آدم هایی احساساتی، پر شور، با حرارت، جوینده، امیدوار و پرنشاط هستند. رنگ زرد هیجانی ملایم تر از قرمز القا می کند به همین دلیل رنگی فرح بخش است. زرد، رنگ بیدار ماندن، بی خوابی، هیجان، اضطراب و تلاطم فکری هم هست. زرد همچنین رنگ هوش، ذکاوت، فهم و دانایی است.وقتی رنگ زرد روی زمینه ای تاریک قرار می گیرد حالتی بشاش و امیدوار کننده پیدا می کند. رنگ زرد تیره نشاندهنده دروغ، خیانت، بی اعتمادی و شک است. رنگ زرد از آنجایی که جزو رنگ های گرم می باشد، بسیاری از خصوصیات رنگ قرمز را داراست.

 رنگ زرد در تطابق با فرم مثلث و هر شکل نوک تیز و مثلثی شکل است. مزه زرد، مزه ترش و مزه مرکبات است. رنگ زرد از نظر موسیقی به نوای ترومپت یا نواهای شبیه به آن نزدیک است. زرد باعث تحریک قوای فکری می شود به همین جهت در فضاهایی که مربوط به بحث و تبادل نظر است بیشتر از رنگ زرد استفاده می کنند. رنگ زرد در انسان، احساس سبکی و راضی بودن بوجود می آورد. در شمایل ها و پرده های نقاشی برای نشان دادن حالت روحانی مقدسان از هاله ای به رنگ زرد طلایی یا طلایی استفاده شده است. رنگ زرد، آغاز بهار است.

قرمز: رنگ قرمز مظهر حیات و زندگی و نماد آتش و خون و بطور کلی القا کننده آتش و گرما است. این رنگ هیجانات، تحرک و فعالیت زیاد را القا می کند. کسانی که قرمز را دوست دارند پرانرژی، ورزش دوست و پر قدرت هستند. قرمز اصلی و خالص هیچ گرایشی به زرد وآبی ندارد.

 در تابستان رنگ قرمز، درجه حرارت هوا را بیشتر جلوه می دهد. با مشاهده قرمز ضربان قلب شدت پیدا می کند و فشار خون بالا می رود. رنگ قرمز بیانگر عشق، اشتیاق، پیروزی، موفقیت و غلبه بر مشکلات هم هست. قرمز نارنجی نشاندهنده عشق زمینی و قرمز آبی بیان کننده عشق آسمانی است. قرمز خالص همیشه گرم و برونگرا و یادآور خون است. قرمز از نظر مزه هم همراه با هیجان و متناسب با مزه هایی مانند مزه تلخ و تند است.  رنگ قرمز اشتها به غذا را در انسان تقویت می کند به همین جهت رنگ قرمز برای دکوراسیون رستوران ها بسیار مناسب است. قرمز از نظر فرم با مربع و مستطیل و اشکال مشابه متناسب است. قرمز از نظر موسیقی با نوای ترومپت و جاز هماهنگی دارد. موارد استفاده رنگ قرمز بیشتر در سالن های گرد هم آیی، سخنرانی و از این قبیل اجتماعات است. قرمز، پایان تابستان و آغاز پاییز است.

نارنجی: نارنجی، رنگ جوانی و شادابی و میوه های تازه رسیده و دارای حد اعلایی از گرماست. نارنجی رنگ سنین 9 تا 16 سال می باشد. رنگ نارنجی ضربان قلب را افزایش می دهد. هیجان نارنجی از زرد کمتر و اعتدال آن بیشتر است. نارنجی از نظر فرم با ذوزنقه مطابقت دارد. رنگ نارنجی در نقاشی در تابلو هایی که فضای پر هیجان دارند، استفاده می شود. کاربرد مناسب آن در معماری، استفاده در راهرو هاست تا حس تحرک را القا کند و افراد در راهروها سریع تر حرکت کنند. فضای رستوران ها هم با رنگ نارنجی اشتها برانگیزتر می شود. نارنجی در مجاورت رنگ قرمز بالاترین درجه گرما را القا می کند.

بنفش: رنگ بنفش از ترکیب دو رنگ آبی و قرمز، یعنی سردترین و گرم ترین رنگها بوجود آمده است. پس طبیعت بنفش، هم سرد و هم گرم است. این ویژگی به بنفش حالتی اسرارآمیز می دهد. رنگ بنفش جذابیت خاصی دارد چرا که از طرفی بیننده را جذب و از سوی دیگر او را پس می زند. بنفش رنگ تردید و ناباوری است.

ظاهرش زیبا و گیراست و باطنش غمناک. بنفش را اگر در سطوح وسیع به کار گیریم حالت ترس را القا می کند، خصوصا اگر بنفش متمایل به ارغوانی باشد. گوته در مورد بنفش گفته که این رنگ اشاره ای است به ترس از آخرت. مزه رنگ بنفش گس است. از نظر فرم بنفش با بیضی هماهنگی دارد. در چین باستان لباس های عزاداران به رنگ بنفش بوده است.